Parool

Het programma Andere Tijden blikte terug op de grote televisieshows van weleer, met Willem Ruis, Fred Oster en Ron Brandsteder. Geweldige successen. Onbedoeld ging het vooral over het bedrog dat in die shows plaatsvond. Fred Oster deed een boekje open. Hij legde uit hoe met makkelijkere vragen en andere vormen van listigheid de mensen met de betere kijkbuiskoppen langer in het spel werden gehouden.

Mijn goedgelovigheid was al eens aan het wankelen gebracht door de 100.000 guldenshow begin jaren ’90, gepresenteerd door Mark Klein Essink. Onderdeel van dat programma was een tribune gevuld met 50 figuranten, mensen die alles doen voor een beetje cash, studenten dus. Om te zorgen dat het studentensoepie op tijd was, werden we met de bus naar de studio gebracht.

Vooraf hadden we nauwkeurig onze uiterlijke kenmerken moeten opgeven: kleur haar, trui, bril, baard, snor. Dat was van groot belang omdat de kandidaten aan de hand van ons uiterlijk moesten raden wie van ons de winnende code had voor de kluis met 100.000 gulden.

De bedoeling was dat we allemaal een koker hadden en één van ons de koker met de juiste code. Telkens als de kandidaten een vraag goed beantwoordden, kregen ze een hint over het uiterlijk van de persoon op onze tribune met die winnende koker in handen. Met iedere hint werd de kans dus groter om de juiste persoon te raden, daarmee de juiste code en daarmee de ton.

Spannend hoor. Een ingenieus spel. Toen voordat het programma begon de kokers werden uitgedeeld, waren we heel benieuwd wie van ons de winnende koker kreeg. Maar tot onze verbazing werd onderaan de tribune een doos doorgegeven waaruit iedereen willekeurig een koker mocht pakken. Huh, was er dan geen link tussen de juiste beantwoording van de vragen, de persoon met de winnende koker, de juiste code en dus het winnen van de ton? Toegegeven, we waren destijds vrijwel continu in de olie dus misschien hebben we iets gemist. En ach, ook al denkt u wel eens oh oh oh, het geeft niet want het is maar show.

Herman Broods atelier zat jarenlang boven café Dante in de Spuistraat. Midden jaren 90 zat ik daar eens aan een neutje, toen er een jongen binnenkwam met een gipsen buste. Of Herman boven was? Ja die was er, en belangrijker, zijn manager Koos van Dijk was er niet. Dat bleek nogal relevant, want Koos had Herman op rantsoen gezet, niet zozeer qua drank en dope, maar qua het in de markt pompen van nog meer werk. Een verzadigde markt drukt immers de prijs.

De jongen snelde de trap op. De buste moest met enige spoed volgespuitbust worden voordat Koos terug was. Herman bleek niet te doen aan rantsoen, want de jongen stond binnen tien minuten al weer beneden met een op z’n Hermans volgespoten kleurenbuste. Een lucratief parallelhandeltje. Broodnodig, want Herman moest drinken en de schoorsteen roken. De hang naar heilzame middelen bleek sterker dan de trouw aan Koos.

De trouw van Koos aan Herman is ook niet optimaal, zo bleek deze week in het undercover programma Rambam. Godallemachtig, wat was dat gênant. Eerst zie je hoe Koos een certificaat van echtheid afgeeft op een ‘Brood’ die de programmamakers zelf in elkaar hebben gerambamd. Vervolgens zie je dat Koos rode oren heeft naar een handeltje in Chinese namaakschilderijen waar Koos dan het certificaat bij zou leveren in ruil voor 25% van de verkoopprijs. Koos drong aan op discretie. Als het zou uitlekken, zou hij genoodzaakt zijn te ontkennen.

En ontkennen, dat deed- ie deze week met verve, onder andere bij Humberto Tan. Hij had het spelletje namelijk meegespeeld om de ‘bende’ op te sporen. Juist ja. Had hij die strategie van geniaal dubbelspel toevallig nog met iemand gedeeld? In ieder geval niet met de weduwe van Herman, want die is verbijsterd. Koos gaf aan dit soort dingen wel altijd te melden aan zijn advocaat. Dan weet ik het goed gemaakt. Als zijn advocaat nou even bevestigt dat Koos inderdaad bezig was met ontmaskering van die gemene bende, dan ontspringt Koos de dans. Als die bevestiging uitblijft, is het een geval van zakelijke zelfmoord.

Adolf Hitler en Anne Frank hebben een paar dingen gemeen. Allereerst zijn ze allebei omgebracht door dezelfde moordenaar: Adolf Hitler. Anne Frank door zijn handlangers en Hitler door Hitler zelf. Ten tweede vonden zij de dood in hetzelfde jaar, 1945. En dat is relevant voor het derde gemeenschappelijk feit, namelijk dat ze allebei een boek hebben geschreven.

Het auteursrecht op een boek vervalt ‘door verloop van 70 jaren, te rekenen van de 1e januari van het jaar, volgende op het sterfjaar van de maker’. Mein Kampf van Hitler en de dagboeken van Anne Frank behoren dus sinds 1 januari van dit jaar tot het publieke domein.

Mein Kampf is dan ook sinds gisteren in Duitsland verkrijgbaar. Wel in een wetenschappelijke editie, omdat met een uitgave sec het gevaar bestaat dat publicatie botst met het verbod op haat zaaien. Naar verwachtring zal een dergelijke wetenschappelijke editie ook in Nederland zijn toegestaan.

Over het boek van Anne Frank is meer gedoe. Ondanks het verloop van de termijn van 70 jaar, is de eigenaar van de auteursrechten, het Anne Frank Fonds in Basel, er alles aan gelegen om de vrijval van het werk van Anne Frank tegen te houden. Men hanteert de volgende redenering. Het in 1947 uitgegeven boek Het Achterhuis is niet het dagboek van Anne Frank. Nee, het is een door haar vader Otto Frank gemaakte bewerking van de dagboeken van Anne Frank. En dus is Otto Frank (ook) auteursrechthebbende. En dat betekent dat de vervaltermijn van het auteursrecht niet begon te lopen in 1945 maar pas later. Nog een tijdje handen af dus.

Gelukkig hebben twee Franse wetenschappers de integrale Nederlandse tekst van Het Achterhuis al op internet gezet. Het is onbegrijpelijk dat het Anne Frank Fonds dat wil tegenhouden onder dreiging van rechtszaken. Het doel van het Fonds zelf is namelijk: ‘om de erfenis van Anne Frank met zoveel mogelijk mensen te delen.’ Wat is het probleem dan? Het zal toch niet met geld te maken hebben? Zolang het Fonds blijft tegenwerken, weten u en ik genoeg.

Het is niet zomaar mis, het is kerstmis. Jezus Christus, wat een gedoe. Neem nu die tsunami aan kerstmarkten. Het is heus bij vlagen best charmant maar uiteindelijk toch vooral geveinsde barmhartigheid en in plastic charitas omwikkelde commercie.

Geen kerstmarkt dus. Liever het vaste rondje zaterdagmarkt op de Lindengracht. Eerst even langs de bloemenman (mits daar qua pais en vree thuis enige aanleiding toe bestaat natuurlijk). Een keurige heer was me voor. Toen deze argeloos informeerde naar een leuk boeketje, wist ik al welke vraag ging komen, want de bloemenman heeft zo zijn vaste methoden om met stalen bek al te deftige types op het verkeerde been te zetten: ‘Is het voor uw vrouw of mag het wat kosten?’

Kijk, dan is de zaterdag goed begonnen. Vervolgens naar bloemenman’s buurman, een druktemaker met soep en broodjes worst. Een Amerikaanse dame bestelde een hot dog. Of course ma’m. Mustard, ketchup, sauerkraut? With love and tenderness? Het zal de kerstsfeer geweest zijn want normaal eindigt het vragenvuur bij het sauerkraut. De aarde warmde plots eventjes extra op, de dame smolt een beetje. Love and tenderness, aah, very welcome.

Het moet allemaal niet te klef worden natuurlijk, maar met vrolijke kwinkslag een ander een beetje blijer maken, niks mis mee. Je zou bijna denken dat meer mensen dat zouden moeten doen. Het liefst met z’n allen tegelijk, dan schiet het op. Een auto aanduwen doe je ook niet om de beurt. En bij voetbal geldt het ook, als iedereen tegelijk een extra stapje doet, wordt het ineens een ander potje.

En iedereen is inmiddels wel toe aan een ander potje. Er is wel even genoeg gehaat, gescholden, gemoord. Meer liefde dus. Als we dat maar niet ophangen aan de geboorte van een kindeke of welke andere hogere macht, verzonnen in de tijd dat de bliksemse donder nog niks met luchtdruk te maken leek te hebben. Je hebt geen priester, imam of monnik nodig voor het juiste antwoord aan de bloemenman. ‘Ja meneer, het is voor mijn vrouw en het mag wat kosten.’

Het zit RTL –directeur Erland Galjaard nog steeds hoog. Deze week In een interview in HP De Tijd noemt hij de aantijgingen van Quote aan het adres van zijn vrouw Wendy van Dijk, het dieptepunt van het jaar.

Wat is er ook alweer gebeurd? Quote schreef dat Wendy van Dijk verslaafd was aan coke, inmiddels is afgekickt, maar ‘er op de foto’s van haar huwelijk toch nog best doorgesnoven bij stond’. O ja, en dat ze met coke in haar ondergoed zou zijn opgepakt op het vliegveld van Ibiza.

Quote voelde zelf wel aan dat het tricky was dus plaatste de aantijgingen niet als feit maar als roddel in de rubriek Achterqlap. Dat is een vaak toegepast trucje in de riooljournalistiek. Een stelling poneren als gerucht waarvan je slechts constateert dat het de ronde doet zonder het je eigen te maken.

De rechter trapte daar niet in. Als je dat zou toelaten, zouden kwalijke aantijgingen ‘verpakt’ als roddel nooit onrechtmatig zijn. En dat is niet de bedoeling. Want daarmee kun je iemand ongelegitimeerd beschadigen. Ook al weet de lezer dat het met een bergje zout moet worden genomen, toch kan het aan de persoon blijven ‘kleven’.

Quote kon de geruchten niet hard maken en moest rectificeren. En Wendy van Dijk kreeg 5.000 Euro als voorschot op schadevergoeding. Klinkt leuk maar is volstrekt onbevredigend. Dat doet Quote immers geen pijn, want de publiciteit die het heeft opgeleverd is het meervoudige waard. Dat is ook precies de reden dat rioolbladen een calamiteitenpotje hebben voor advocaatkosten en schadeclaims. Of het is gewoon opgenomen in het marketingbudget. Het is gecalculeerd effectbejag.

Ik hoop dan ook dat Galjaard zijn in het interview genoemde overweging om nadere stappen tegen Quote te nemen, zal doorzetten. Iemand moet toch ooit zorgen dat zo’n calamiteitenpotje ontoereikend is, dat dit soort brakke ‘journalistiek’ niet meer loont. Als het dan ook RTL Boulevard treft, is dat helemaal mooi meegenomen. Iedereen die in het riool zwemt, slikke af en toe een drol.

Zoöfilie was deze week het onderwerp in Sophie Hilbrands Je zal het maar zijn. Nou inderdaad. Zoöfielen zijn mensen die zich erotisch aangetrokken voelen tot dieren en ook daadwerkelijk seks hebben met hond en paard. Meestal gaat het programma over het lot van mensen, dit keer over dat van dieren. Je zal het maar zijn, een beest in bed.

De geïnterviewde zoöfielen vertelden bewust te hebben gekozen voor een dier als levenspartner. De onvermijdelijke vraag was: waarom? De rode draad van het antwoord was: een mens als partner zie ik niet zitten, dieren oordelen niet. Interessante afweging. Een stuk goedkoper ook, dacht ik meteen (qua kleren en schoenen en zo) maar dat kwam als argument niet op.

De tweede vraag was, wat vinden die dieren er eigenlijk zelf van? Willen ze wel seks met de baas? Antwoord: als ik mijn paard oraal bevredig, dan voel ik aan of ze ook zin heeft in het laatste honk. Als niet, dan niet. De wil van het dier wordt gerespecteerd.

Er werd een expert bijgehaald, bioloog Midas Dekkers. Aan hem de vraag of een dier wel ‘wilsbekwaam’ is. Is het niet asociaal dat voor het dier bepaald wordt of hij seks heeft? Hangt van het dier af, zo gaf Dekkers aan. Honden bijvoorbeeld willen niets liever dan hun baasje een plezier doen.

Midas Dekkers zei verder: zoals voor alle seks geldt, als beide partijen er plezier aan beleven en er niets kwaads aan overhouden, dan is er niets op tegen, behalve ‘moraalridderige fatsoenachtige prietpraat’. Niet zeuren dus.

Ik wachtte op een uitzondering op die stelling, maar die kwam niet. Kinderen misschien? Die doen ook dingen om volwassenen te plezieren. En zijn ook niet wilsbekwaam. En als je iets teveel bezig bent met je eigen zieke gerief, kun je misschien wel aan jezelf verkopen dat het kind er vast niets kwaads aan overhoudt. Het was toch prettig geweest als de bioloog in deze tijden van kinderpornonetwerken die uitzondering nog even had genoemd.

Sylvana Simons was afgelopen woensdag tafeldame bij DWDD. Ze liet een foto zien van de website van een advocatenkantoor met louter vrouwen. Daarop zie je zes dames, mooi gekleed in een krachtige pose met de frontvrouw van het kantoor in volle prominentie aanwezig, (zie: www.vanessen-advocaten.nl).

Iets te krachtig en prominent wellicht vond Advocatie, een nieuwssite voor advocaten, want die plaatste er een artikel over met de titel: ‘advocatenkantoor of escortservice?’. Een oplettende lezer had de site geattendeerd op deze foto van een ‘madam in een bordeel’. Het artikel is inmiddels verwijderd van de site. Men had blijkbaar zelf ook wel door dat het niet kon.

De frontvrouw heeft ‘onthutst’ gereageerd. Ach, ze heeft gelijk ook. Advocatuur is een dienstverlenend beroep en het vak van advocaat bestaat al heel lang, maar daarmee is het natuurlijk nog niet het oudste beroep ter wereld. Het één sluit het andere niet uit, zou je nog kunnen betogen, maar het zijn zware banen, dus de metiers combineren is lastig.

Waarom kunnen mooie, succesvolle vrouwen zich niet op deze manier afficheren zonder dit soort seksistische onzin, vroeg Sylvana Simons zich terecht af. Vrouwen zijn daar inmiddels wel een beetje klaar mee.

In Hollywood is een ware girl power revolutie gaande. De dames pikken het niet langer. Haantjesgedrag wordt onmiddellijk met kippetjesgedrag (noem je dat zo?) vergolden. Russell Crowe kreeg onlangs op zijn sodemieter omdat hij had gezegd dat oudere actrices meer rollen zouden krijgen als ze geen twintigers meer willen spelen. En een cameraman bij de Oscars kreeg een sneer van Cate Blanchett toen hij haar langzaam van top tot teen filmde: ‘doe je dat ook bij de jongens?’.

Kijk, en daar haak ik dus af. Je kunt niet in een prachtige jurk, helemaal afgepumpt op een rode loper verschijnen en vervolgens klagen over aandacht daarvoor. Bij girl pride hoort ook dat je in zo’n geval de gevraagde en gekregen aandacht professioneel consumeert.

Ik besef dat ik nu voorgoed de helft van mijn lezerspubliek ben verloren. Ik hoop dat die andere 7 me wel volgen.

Het gloednieuwe Linda.tv is gepositioneerd als alleen voor vrouwen. Dat is heel slim, want dat trekt vrouwen. En vrouwen trekken mannen. Denk aan de Ladies Nights die bioscopen organiseerden rond de film Gooische Vrouwen. De zalen zaten vol met jolige dames, maar er zaten ook mannen in de zaal, niet alleen gay best friends maar ook mannen met snode jagersplannen.

Maar goed, op Linda.tv vind je voor een paar Euro per maand een selectie van tv-fragmenten, YouTube-filmpjes en eigen videoproducties. Het eerste wat je je natuurlijk afvraagt is hoe het met de rechten zit. Op alle filmpjes, hoe triviaal ook, zitten auteursrechten. De hoofdredacteur van Linda.tv heeft gezegd dat je filmpjes mag aanbieden als ze elders op het web gratis te vinden zijn. Inderdaad mag je in hoofdregel linken naar online filmpjes door ze te ‘embedden’. Maar hoe zit het als het illegale content betreft? En wat als Youtube er tussen zit, moet je dan een deal met Youtube sluiten?

Ik neem aan dat Linda.tv de benodigde rechten netjes regelt. In ieder geval moet de abonnee van Linda.tv. er geen last van hebben. Je verwacht dat in de abonnementsvoorwaarden wordt gegarandeerd dat het allemaal okay is. Maar uit de voorwaarden blijkt juist dat het gebruik van de diensten van Linda.tv geheel voor eigen risico is. En als de abonnee iets doet wat niet mag, bijvoorbeeld een filmpje verspreiden, dan is de abonnee verantwoordelijk voor alle claims wegens schending van auteursrechten. Bovendien moet de abonnee dan een direct opeisbare boete van €10.000,- per overtreding aan Linda.tv betalen. Best pittig.

De abonnee moet ook garanderen dat zij of hij de filmpjes van Linda.tv niet zelf zal exploiteren. Het komt er op neer dat Linda.tv iemands filmpje – vaak zonder daar zelf voor te betalen – achter een betaalmuur plaatst en vervolgens van de mensen die daarvoor aan Linda.tv betalen, de garantie bedingt dat ze datzelfde filmpje niet achter een betaalmuur plaatsen. Bent u er nog?

Ondernemerschap moet beloond worden, dat dan weer wel.

Rare jongens zijn het die Amerikanen. Neem nou mannenblad Playboy dat in Amerika stopt met foto’s van naakte vrouwen. Wat daarvan te denken? Alsof nu.nl stopt met actueel nieuws, de Telegraaf met ongenuanceerd schreeuwen of het Parool met haar columns van buitengewone kwaliteit.

Maar goed, genoeg over bladbloot. Terug naar de eigenaardigheden van de Amerikanen. Deze week een ontploffing op social media over een vrouw uit New York die haar neefje had aangeklaagd. De jongen van 8 had op zijn verjaardag iets te enthousiast zijn tante begroet. Hij sprong in haar armen, tante kwam ten val en brak haar pols. Ze claimde vervolgens 117.000 dollar van het ventje omdat hij onzorgvuldig had gehandeld. De rechter oordeelde deze week dat de jongen van 8 zich gewoon had gedragen zoals jongens van 8 dat doen. Afgewezen dus deze claim, gelukkig.

Maar het is wel symptomatisch voor de Amerikaanse claimcultuur die onverminderd welig tiert. U kent wellicht de voorbeelden. Een secretaresse in San Francisco kreeg ooit zeven miljoen dollar wegens sexual harassment omdat haar baas een M&M in haar decolleté had gemikt. En McDonalds moest bijna drie miljoen dollar betalen aan een vrouw die zich in de drive- in brandde aan (te) hete koffie.

De angst voor dit soort claims leidt tot maatschappelijke krampachtigheid. Zo zijn er mannen die niet meer in een lift durven stappen met een vrouw alleen. Uit angst te worden aangeklaagd en de rechter de bewijslast omdraait, zodat zij moeten bewijzen dat ze onschuldig zijn. Hoe toon je aan dat je iets niet gedaan hebt?

Claims zitten in de lift dus. Ook in Nederland? Zeker. Advocaten zijn gretig en het is lucratieve handel. Claims worden opgekocht om collectief te procederen. Zo worden losse schadegevallen gebundeld. Met z’n allen is het wel mogelijk om langdurige rechtszaken te voeren, zelfs tegen grote bedrijven met heel diepe zakken.

De angst voor claims leidt ook tot bizarre bepalingen in handleidingen van producten. Je mag blijkbaar niet meer varen op het gezond verstand van de consument. Laatst op het label van een kindertruitje: Wash inside out. Remove child before washing.

De Televizierring is zeer gewild. En dus is er altijd gedoe over.

Dit keer is Jan Slagter van omroep Max heel boos. Zijn programma Heel Holland Bakt is namelijk niet genomineerd voor de Telvizierring. Dat is natuurlijk ook heel vervelend. Zijn kijkcijferkanon (2,3 miljoen kijkers) heeft het afgelegd tegen Streetlab (270.000 kijkers). Bijna tien keer zoveel kijkers en dan toch minder Televizierstemmen? Dat kan toch niet? Nou, het schijnt dat veel mensen Streetlab online hebben gezien (niet gek want het is een geweldig programma) en die views tellen niet mee voor het aantal kijkers. Zo ontstaat een scheef beeld, want – lieve kijkbuisvrinden – online TV is toch ook echt TV, althans voor iedereen die jonger is dan de doelgroep van omroep Max.

En in de leeftijd zit ‘m inderdaad de kneep, zo geeft Slagter ook zelf aan. Ouderen vinden stemmen via internet lastig. Blijkbaar weten ze niet de juiste knop in te drukken om hun favoriete programma te steunen. Maar goed, dat nadeel voor omroep Max wordt misschien wel gecompenseerd door het feit dat de ouderen ook niet de juiste knop weten in te drukken om weg te zappen als Heel Holland Bakt zelfs voor hen te belegen wordt. Of dat men wel de juiste knop vindt maar net tijdens het drukken in slaap is gedommeld. Je weet het niet.

Slagter is niet zomaar loos boos. Hij dreigt met terugtrekking uit de Telvizierring competitie. Oei, dat is stevige taal. Maar de meneer van de Telvizierring schrok daar helemaal niet van. Weet u waarom niet? Mensen kunnen op je programma stemmen, of je nou wilt of niet. Je kúnt je helemaal niet terugtrekken uit die competitie!

Dat terugtrekken heeft sowieso iets serieus sneus. Zoals de producent van de film Michiel de Ruyter die toen zijn vakgenoten zijn film niet nomineerden voor beste film, niet meer mee wilde doen aan de Gouden Kalveren. En bovendien het Nederlands Film Festival verbood de film nog in het reguliere festivalprogramma te vertonen. Verliezen is heus niet makkelijk. Het NFF Gala was er gisteren gelukkig niet minder gezellig om.