Verzilverbare populariteit (Parool)

Verzilverbare populariteit

Johan Cruijff was deze week weer even in de stad. Hij nam een stripboek in ontvangst over zijn jeugdjaren. Daar werkte hij aan mee omdat de Cruijff Foundation de volledige zeggenschap had over de inhoud. Maar o wee als dat anders is. Want Cruijff is vooral een eigenwijs type. Die karaktertrek uit zich nadrukkelijk in de manier waarop Cruijff juridische geschillen uitvecht, tot de Hoge Raad en terug. Want in de wereld van Johan Cruijff is het overzichtelijk: hij heeft gelijk, anders had hij het wel anders gedaan.

Cruijff is sinds 2003 in geschil met de uitgever van het fotoboek ‘Johan Cruijff – De Ajacied’. Voordat het boek uitkwam, heeft de uitgever aan Cruijff een vergoeding aangeboden. De toenmalige advocaat van Cruijff liet weten dat de ‘bereidheid bestond (…) het financiële voorstel te bestuderen’. Uiteindelijk zijn partijen niet tot overeenstemming gekomen. Vervolgens is het boek verschenen en sindsdien is het voer voor advocaten, na tien jaar in climax bij de Hoge Raad.

Cruijff vorderde een verbod op publicatie van het boek en een schadevergoeding. Het boek zou inbreuk maken op zijn privacy. Daar maakte de rechter korte metten mee. De foto’s hebben betrekking op het functioneren van Cruijff als voetballer en ‘betreffen derhalve niet, althans niet in relevante mate, zijn persoonlijke levenssfeer’. Het privacybelang won het hier niet van de vrijheid van meningsuiting.

Maar Cruijff had nog een pijl op zijn boog: het belang om zelf zijn verzilverbare populariteit te exploiteren. Dat commerciële belang kan net als het privacybelang sterk genoeg zijn om het recht van meningsuiting opzij te zetten. Bij deze afweging speelt een belangrijke rol of een ‘redelijke vergoeding’ is aangeboden. Wat is redelijk? De Hoge Raad: ‘In ieder geval zal de vergoeding recht moeten doen aan de mate van populariteit of bekendheid van de geportretteerde en in overeenstemming dienen te zijn met de waarde van het exploitatiebelang van de geportretteerde in het economisch verkeer’.

Hier zit de crux. Cruijff heeft volgens de rechter onvoldoende toegelicht waarom hij de door de uitgever aangeboden vergoeding niet redelijk achtte. Het lijkt er vooral op dat Cruijff zich destijds simpelweg te arrogant heeft opgesteld (“ik bepaal nog altijd zelf wel….”). Dat hebben de rechters helaas niet begrepen. Cruijff weet waarom: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt.”