Het was even schrikken. Ik kwam er deze week achter dat je zelfs via het medium van de ultieme vrijheid – de column – niet zomaar alles de wereld in mag slingeren. Komen ze nu mee. Nog een geluk dat slechts een verdwaasde enkeling – (en) mijn vader – dit wekelijkse stukje leest.
Het gaat over het volgende. Professor Arnold Heertje beklaagt zich – onder andere in een column op de site van RTL – uitgebreid over het uit huis plaatsen van kinderen door Bureau Jeugdzorg. Heertje gebruikt felle bewoordingen: “georganiseerde kindermishandeling, misdadige mentaliteit, bevel is bevel, alleen de uniformen ontbreken.” De vergelijking met de Tweede Wereldoorlog komt veelvuldig terug.
Bureau Jeugdzorg sommeert Heertje per aangetekende brief daarmee te stoppen. Heertje stuurt de brief met een handgeschreven krabbel retour: “Brieven van misdadige organisaties worden hier na 1945 niet meer geopend”.
Jeugdzorg start een kort geding en vordert dat Heertje publicaties met verwijzingen naar “criminele organisatie” of “strafbare feiten” zal (laten) verwijderen. De rechter oordeelt “dat een columnist een grotere vrijheid heeft dan een (onderzoeks)journalist om te simplificeren, uit te vergroten, overdrijven en gebruik te maken van (sterke) bewoordingen” (zie je, dus toch!).
De keerzijde is dat zelfs een waardeoordeel “excessief en daarom onrechtmatig kan zijn indien elke feitelijke basis daarvoor ontbreekt” (ah, jammer!).
Hoe zit dat hier? Heertje beschrijft bijvoorbeeld een kind dat “vredig woonde bij zijn moeder” en “zonder aanleiding” door Jeugdzorg is “ontvoerd”. Zou de aanleiding misschien kunnen zijn dat de rechtbank en het hof hebben beslist dat het kind weg moest bij de moeder en Jeugdzorg dat moest uitvoeren? Misschien toch wel iets aan de hand. Dat vergeet Heertje er dan even bij te vermelden.
De rechter oordeelt dan ook dat de uitlatingen van Heertje “onnodig kwetsend” en onrechtmatig zijn. De rechter laat meewegen dat Heertje een “bekend en gerenommeerd wetenschapper (professor) is (…)”, dat het publiek daarom meer waarde hecht aan zijn mening en dat hij daarom een grotere verantwoordelijkheid heeft. Noblesse oblige.
Columnisten worden bijna nooit berispt om hun uitlatingen. Behalve dus als de rechter vindt dat het gaat om een gerenommeerde en slimme columnist. Klinkt als een Geuzen- titel. Wil ik ook. Dan moet ik wel eerst Arnold Heertje zo onnodig mogelijk kwetsen. De toetsen voelen mijn handen jeuken.